Sandomierz
turystycznie
Ludność: 24 tys. osób
Obszar: 28 km2
Wysokość: 200 m. npm.
Collegium Gostomianum w Sandomierzu
Jednym z najbardzej znanych zabytków starego Sandomierza jest budynek Collegium Gostomianum. Obiekt ten położony jest na wzgórzu i z tego powodu jest dobrze widoczny z okolicy. Gmach przez całe wieki służył celom edukacyjnym dla wielu pokoleń młodych Polaków.
Pierwsza szkoła, czyli kolegium jezuickie, została ufundowana w 1602 roku przez Hieronima Gostomskiego, będącego wówczas wojewodą poznańskim i kasztelanem sandomierskim. Budynek ukończono w roku 1615. Obejmował dwa skrzydła: wschodnie – przeznaczone na szkołę oraz południowe – przeznaczone na potrzeby klasztoru. Wybudowano również kościół parafialny św. Piotra. Program nauki zatwiedzał generał zakonu jezuitów. Nauka w pierwszych klasach miała profil gramatyczny i humanistyczny. Młodych adeptów uczono języka łacińskiego, greckiego, matematyki, a także katechizmu oraz historii świata chrześcijańskiego i starożytnego. Niestety najazdy wojsk szwedzkich zniszczyły miasto i sam budynek kolegium. Dopiero w 1685 roku udało się odbudować gmach szkoły. W 1712 roku otwarto własną jezuicką drukarnię, która wydała 167 tytułów książkowych.
Zakon jezuitów został skasowany w 1773 roku. Pieczę nad budynkiem przejęła Komisja Edukacji Narodowej. Mimo protestów rodziców młodzieży pobierającej naukę w szkole, w miejscu dawnej drukarni powstaje więzienie na 200 aresztantów, które funkcjonuje do 1825 roku. Natomiast w 1863 roku wprowadzono do szkoły tylko nauczycieli rosyjskich. Był wówczas używany język polski, chociaż oficjalnie nie było wolno tego robić. Pod koniec XIX wieku został rozebrany kościół św. Piotra łącznie z pozostałościami skrzydła południowego.
Collegium Gostomianum to perełka architektury Sandomierza. Budynek posiada 3 kondygnacje naziemne i 3 poziomy piwnic. Zachował się piewotny układ przestrzenny oraz zdobienia sklepień budynku. Na uwagę zasługuje zachowana eliptyczna klatka schodowa jako pierwszy taki obiekt w Polsce. Elementem, który integruje całość bryły jest attyka dużych rozmiarów. Projekt budynku został wykonany w Rzymie. Jezuici bowiem utrzymywali zespoły projektowe architektów wykształconych we Włoszech. Wszystko po to, aby budować kościoły i inne obiekty sakralne według ich projektów na podstawie dostarczonych danych związanych z ukształtowaniem terenu.
W czasie II wojny światowej obiekt administrowało wojsko. Po odzyskaniu niepodległości do 1986 roku funkcjonowało w budynku jedno z najstarszych gimnazjów w Polsce. Mocno zniszczony budynek został oddany do remontu, który trwał kilkanaście lat. Dnia 01 września 2001 roku do swojej pierwotnej siedziby powróciło I Liceum Ogólnokształcące w Sandomierzu. Na pierwszych poziomach piwnic szkoła urządziła szatnie dla swoich uczniów. Natomiast na najgłębszych poziomach piwnic zachowały się orginalne jezuickie katakumby. Część dolnych kondygnacji nie jest użytkowana i pozostaje zamknięta. Samo liceum to renomowana szkoła średnia. I Liceum Ogólnokształcące w Sandomierzu zajęło 1 miejsce w województwie świętokrzyskim w rankingu datowanym na 2006 rok. Wówczas w Collegium Gostomianum maturę zdało 100 procent absolwentów.
Polecane strony
Webmaster: Tomasz Moskwa
Kontakt: tomvis48@interia.pl
Strona główna: www.turystycznie.org
Warszawa Jędrzejów Stalowa Wola Abakan Tarnowskie Góry Katowice Rzeszów Częstochowa Przemyśl Jasło Sandomierz Hel Kielce Wrocław Kraków Baltimore Gdańsk